Van registratie naar informatie - Maastricht UMC+

Veel meer halen uit zorginformatie
‘Kwalitatief goede zorginformatie is onmisbaar voor waardegedreven zorg’, zegt Wim Dohmen, programmamanager Zorg Informatie Management (ZIM). Hij is ervan overtuigd dat ziekenhuizen veel méér kunnen halen uit hun zorginformatie, mits er op de juiste manier geregistreerd wordt. Benieuwd naar hoe ze dat in het MUMC+ aanpakken?

Jos Maessen is hoofd van CardioThoracale Chirurgie. Hij werkt al jaren nauw met Wim Dohmen samen op het gebied van datagedreven zorg. Hij vertelt wat een zorgprofessional nu concreet kan met dashboardinformatie. Lees hieronder de verhalen van Wim Dohmen en Jos Maessen.

Even snel de highlights van deze good practice tot je nemen? Check dan de factsheet. 

Factsheet

De winst

Dashboards geven waardevolle input voor het verbeteren van de patiëntenzorg
De grote winst van deze good practice is natuurlijk de verbetering van de patiëntenzorg, en wel met behulp van dashboardinformatie (zorginformatie gecombineerd met business intelligence). Dashboards laten niet alleen zien hoe een bepaald zorgproces nu verloopt, maar ook hoe dat proces er idealiter uit zou kunnen zien, waar de bottlenecks zitten in het huidige proces en welke verbeteringen gewenst zijn. Zo wordt waardegedreven zorg mogelijk.

Hoe beter de registratie, hoe beter de data
Omdat zorgprofessionals de informatie die zij invoeren terugkrijgen, zien zij rechtstreeks het gevolg van goed of minder goed registreren. Hoe beter zijn registreren, hoe beter de data, hoe meer zij daarmee kunnen doen. Doordat er zoveel mogelijk gebruik gemaakt wordt van zibs vermindert de registratielast.

Dashboard is aangrijpingspunt voor verbetering zorg
Artsen reageren enthousiast op het dashboard: door bepaalde variabelen aan te passen, kunnen ze er veel informatie uithalen en zo bijvoorbeeld aangrijpingspunten voor verbetering van zorg ontdekken, de informatie gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek of kennis delen via wetenschappelijke publicaties.

Tips en tools

• Registreren op basis van zibs is voorwaarde voor waardegedreven dashboards
  Eenmalig en eenduidig registreren voor hergebruik is essentieel om kwalitatief goede data te verkrijgen voor de dashboards. Daar wordt stevig op ingezet, onder meer door middel van een datacatalogus waar standaard zorginformatiebouwstenen (zibs) in staan die de zorgpaden kunnen kiezen als onderdelen in hun epd. Zo’n 80 procent van de zibs is voor alle zorgpaden generiek, dus die is al vooraangevinkt. De 20 procent die specifiek is voor een bepaald zorgpad, kunnen de inhoudsdeskundigen dan zelf nog aanvinken. Dat zal leiden tot een dynamisch epd-formulier per zorgpad, opgebouwd uit die bouwstenen.
• Inhoudsdeskundigen zoveel mogelijk zelf aan de slag
  Het is van belang om inhoudsdeskundigen zoveel mogelijk zelf aan de slag te laten gaan met het samenstellen van de dashboards, zonder hierbij steeds afhankelijk te zijn van beperkte IT-capaciteit. Inhoudsdeskundigen en IT-specialisten zitten fysiek bij elkaar en leren steeds meer van elkaars vakgebied. De uitdaging is om dit proces zoveel mogelijk te automatiseren zodat in korte tijd opschalen naar alle zorgpaden (+/- 80!) binnen het MUMC+ mogelijk wordt.
• Registratiemonitors
  Het MUMC+ maakt naast dashboards ook gebruik van registratiemonitors om te zien of er goed aan de bron geregistreerd wordt. Zo verbetert de registratie aan de voorkant steeds verder.
• Analyseren processen aan de hand van data
  Via process mining, het analyseren van processen aan de hand van data, brengt het MUMC+ in kaart hoe het zorgproces werkelijk verloopt en waar de bottlenecks zitten. Als uit het proces naar voren komt waar een probleem zit, dan kan dat heel specifiek worden aangepakt. Het resultaat van die aanpak is later terug te zien in het dashboard. Het kan ook andersom, namelijk aan het dashboard vragen wat het meest ideale proces is. Of de top 10 van patiënten met de beste uitkomsten laten zien en dan kijken hoe dat proces eruitziet en wat dat doet met je uitkomsten en je kosten.
• Vrije tekst omzetten naar gestructureerde data
  In de praktijk staat er nog veel zorginformatie in vrije tekstvelden, zoals de voorgeschiedenis van de patiënt. Het MUMC+ gebruikt een tool om die vrije tekst te zetten naar gestructureerde data.
• Zoveel mogelijk gebruik maken van zibs
  Maak het zorgprofessionals zo gemakkelijk mogelijk om goed te registreren. Maak dus zoveel mogelijk gebruik van zibs zodat ze maar één keer bepaalde zorginformatie hoeven vast te leggen. Hoe beter zorgprofessionals registreren, hoe beter de kwaliteit van de zorginformatie. Dit motiveert om goed te blijven registreren en om het steeds beter te doen.
• Data2Care-team
  Voorheen stond het verbeteren van de zorg los van het registreren van zorginformatie. Nu is dit ondergebracht in één Data2Care-team dat de zorgpaden van A tot Z ondersteunt op het gebied van IT en data.

Borging

Het MUMC+ wil het model Zorg Informatie Management graag delen met andere ziekenhuizen om zodoende van elkaar te leren en het model verder te versterken. Ook bekijkt men de mogelijkheden om dit ‘Maastrichtmodel’ als een curriculum aan te bieden aan andere ziekenhuizen.

Wim Dohmen: Dashboardinformatie als beloning

Wim Dohmen was jarenlang hoofd Business Information Management (BIM) van het Hart+Vaat Centrum van het MUMC+. Daar bemoeide hij zich naar eigen zeggen met alles wat met data en informatie te maken heeft, van de registratiekant tot en met de visualisatiekant, oftewel dashboarding: hoe kunnen we zorginformatie terugkoppelen naar zowel het management als de zorgprofessional? 

“Tien jaar geleden werden medische data voornamelijk gezien als iets wat je nodig hebt in het primair zorgproces en voor wetenschappelijk onderzoek”, zegt Dohmen. “Als het ging om het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg lag de focus op business intelligence, dus op financiële en logistieke informatie. Dat is óók superinteressant, maar dat is niet waarom ik in een ziekenhuis werk. Dan kan ik net zo goed bij een koekjesfabriek aan de slag gaan. Ik wilde juist heel graag met die medische data werken om zo de zorg voor patiënten te verbeteren. Dat ik daar zonder medische achtergrond aan bij kan dragen, vind ik heel mooi.”

Health Intelligence
Dohmen zette voor het Hart+Vaat Centrum de tak Health Intelligence op met als doel om meer informatie te halen uit medische data, deze informatie te combineren met business intelligence en vervolgens zichtbaar te maken middels een dashboard. Als eerste werd zo’n dashboard ingericht voor het ziektebeeld aortaklepstenose, een multidisciplinair zorgpad waar al goed geregistreerd werd. “Als de datakwaliteit goed is, dan kun je heel veel uit een dashboard halen. Bijvoorbeeld de top 10 van patiënten met de beste uitkomsten. Hoe ziet dat proces eruit? Moeten we dat op alle patiënten toepassen? Of moeten we misschien een ander proces ontwikkelen voor vrouwen boven de 75 jaar die roken? Hoe zien dan de uitkomsten en de kosten eruit? Artsen worden hier heel enthousiast van.”

Dashboard is startpunt
Een dashboard is meer dan alleen een mooi, groot scherm met informatie. Dohmen: “Wat je in de praktijk vaak ziet, is dat iedereen zegt: Ja, dit of dat zouden we inderdaad beter kunnen doen. En vervolgens gebeurt het niet omdat iedereen het druk heeft. We willen dat het dashboard niet alleen gezien wordt als output, maar juist als startpunt om te verbeteren.”

Terugkoppelen zorginformatie
De informatie die zorgprofessionals gedurende het zorgproces vastleggen, wordt continu aan ze teruggekoppeld. “Mensen die registratielast ervaren, belonen we als het ware met die dashboards”, zegt Dohmen. “Daar kunnen ze vervolgens belangrijke dingen mee doen, zoals wetenschappelijk onderzoek.”
Deze dashboards zijn op zorgpadniveau waardoor gekeken kan worden op patiëntpopulatie. “Maar die data kun je natuurlijk ook gebruiken voor spreekkamersdashboards. Dat is iets wat bij ons in ontwikkeling is. Dan kun je ook echt zeggen: meneer De Vries u bent 38 jaar, sportief en niet-rokend. Bij patiënten met een vergelijkbaar profiel zien we dat deze behandeling het best werkt. Dan heb je een heel ander gesprek met die patiënt.”

Jos Maessen: Bijna realtime inzicht

Bijna realtime inzicht
“We hebben al een hele tijd een fantastisch mooi dashboard met informatie over hoe we het als ziekenhuis doen”, vertelt Jos Maessen. “Zo hebben we bijna realtime inzicht in zaken als het sterftecijfer, het aantal wondinfecties op chirurgische afdelingen, het aantal operaties dat wordt afgezegd, enzovoort. We gebruiken het dashboard nu nog vooral om zaken te demonstreren aan het bestuur en het management. Een voorbeeld: we vonden op een gegeven moment dat we teveel last hadden van uitval bij operaties: van de 1.000 operaties werden er meer dan 250 afgezegd. Als je die cijfers een keer bij de Raad van Bestuur laat zien, dan komt iedereen meteen in actie.”

Dashboardinformatie vertalen naar de zorgpraktijk
Het sterftecijfer, het aantal infecties, de hoeveelheid afgezegde operaties: super belangrijke informatie die je nodig hebt om te kunnen sturen op kwaliteitsverbetering. Maar voor zorgverleners zijn het vaak vrij algemene termen die relatief ver van hen af staan. Terwijl juist zíj degenen zijn die de zorginformatie op de juiste manier in het epd vastleggen volgens de principes van registratie aan de bron. Daarom werkt het MUMC+ er hard aan om deze informatie via dashboards terug te koppelen naar de zorgverlener door deze informatie te vertalen naar zijn dagelijkse praktijk.

Concreet dagelijkse zorg verbeteren
Maessen: “Dan heb je het over zaken als de spreiding van operatietijden, bloedverlies of over een bepaalde bacteriestam die een infectie veroorzaakt. Dat zijn dingen die veel dichter bij zorgprofessionals staan en waarmee zij concreet hun dagelijkse zorg kunnen verbeteren. Hoe meer je op het dashboard ziet waardoor je getriggerd wordt, hoe meer je eraan hebt en hoe meer het gebruikt gaat worden. Mijn droom is dat elke zorgverlener zijn dag start met het dashboard en daar die informatie uithaalt waarmee hij aan de slag gaat om het die dag nóg beter te doen.”

Jouw resultaten ten opzichte van die van je collega’s
Gevraagd naar wat hij zelf zou willen verbeteren in zijn dagelijkse praktijk noemt Maessen het gebruik van bloedtransfusies; een klassiek probleem bij veel ziekenhuizen, zegt hij: “Bij hartoperaties heb je wel of niet een bloedtransfusie nodig. Onnodige bloedtransfusies kunnen tot problemen leiden bij de patiënt, nog afgezien van het feit dat het veel geld kost. Per chirurg en per team kan het aantal gebruikte zakjes bloed afwijken, het is goed om daar inzicht in te hebben. Als je weet wat je resultaten zijn ten opzichte van je collega’s, dan kun je daar wat mee.”

Het dashboard is een continue bron van informatie en inspiratie voor onderzoekers
De data die de zorgprofessionals in het MUMC+ vastleggen, worden optimaal gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en om daarover te publiceren. “Onlangs hebben we nog gekeken of je aan een bepaalde parameter in het bloed sneller kunt zien of iemand post-operatief een hartinfarct heeft gehad of niet. Al die gegevens voor dit onderzoek komen uit onze database. Ook doen we onderzoek naar het risico op toevalsbevindingen bij thoraxfoto’s. Je maakt een foto om te controleren of iemand een klaplong heeft na een operatie, en ziet dan bij toeval dat de patiënt een longtumor heeft. Hoe vaak komen dit soort toevalsbevindingen voor? Dat is ook een onderzoekslijn die we met onze data uitvoeren.”

Onmisbaar: zorgprofessionals die affiniteit hebben met getallen én ICT
Collega-zorgverleners ervan overtuigen dat dashboardinformatie onmisbaar is voor het uitvoeren en verbeteren van de zorg: daar ligt volgens Maessen nog wel een uitdaging: “De eerste vraag die je krijgt van een zorgprofessional is: Waar komen die getallen vandaan? Is er wel rekening gehouden met mijn soort patiënten? Er moet dus een eindgebruiker zijn, een collega-zorgprofessional, die snapt hoe de getallen op het dasboard tot stand komen. Iemand die ook ICT kan helpen om ervoor te zorgen dat die getallen betrouwbaar zijn. Dat is heel essentieel, en dat is ook mijn gouden tip. Want als die getallen eenmaal op het dashboard staan, dan weet niemand meer wat er achter dat dashboard gebeurt. Er moet iemand zijn van de inhoud die heeft kunnen valideren dat die getallen kloppen.”

Zelf aan de slag?

Het MUMC+ trekt graag op met andere ziekenhuizen die met vergelijkbare trajecten bezig zijn. Wil jij of ben jij zelf aan de slag en wil je meer weten over de aanpak van het MUMC+? Neem dan gerust contact op met Wim Dohmen, programmamanager Zorg Informatie Management, via wim.dohmen@mumc.nl

Dit wil je misschien ook weten