Praktijkverhaal

Verduurzaamde gegevensset LROI klaar voor implementatie

De nieuwe, verduurzaamde kwaliteitsregistratie voor orthopedische implantaten staat klaar voor ziekenhuizen om te implementeren. Deze gegevensset bestaat volledig uit zorginformatie die relevant is voor het zorgproces. Als die gestructureerd wordt vastgelegd in het epd is apart registreren voor de kwaliteitsregistratie niet meer nodig. Dat scheelt niet alleen kostbare tijd, maar levert ook betere data op voor onder meer wetenschappelijk onderzoek. De verduurzaamde dataset LROI is te vinden bij de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), de wetenschappelijke vereniging van orthopedisch chirurgen.

Schat aan gegevens voor wetenschappelijk onderzoek
De Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten (LROI) is een kwaliteitsregister van orthopedische implantaten van heup, knie, enkel, schouder, elleboog, pols, vinger en duim. In het register worden gegevens vastgelegd over zowel het implantaat als de patiënt die zo’n implantaat in zijn lichaam heeft. De LROI monitort op deze manier bijvoorbeeld welke implantaten het beter doen dan andere en kan chirurgen op basis van die gegevens adviseren. Ook biedt de omvangrijke database een schat aan gegevens voor wetenschappelijk onderzoek. Voor orthopeden is de LROI van grote waarde.

Maar van het aanleveren wordt niet iedereen blij. Orthopedisch chirurg Harmjan Bonke van Tergooi beschrijft het aanleveren van de ‘oude’ LROI. “Nadat je een patiënt hebt geopereerd en het operatieverslag gemaakt, moet je de kwaliteitsregistratie nog eens handmatig invullen. De informatie typ je over uit het epd, zoals patiëntgegevens en het merk implantaat. Dit dubbele werk kost niet alleen veel tijd, maar is ook foutgevoelig. Hoe mooi zou het zijn als deze informatie die al op eerdere momenten is vastgelegd in het epd, automatisch wordt opgehaald en ingevuld?” 

Min mogelijk registratielast
De wens om de LROI-dataset te verduurzamen, bestond al jaren bij de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), de wetenschappelijke vereniging van orthopedisch chirurgen. “Wij zijn er voor de orthopeden en we vinden het heel belangrijk dat zij zo min mogelijk registratielast ervaren bij het vullen van onze database”, zegt Geke Denissen, manager LROI. “Daarom willen we zoveel mogelijk gebruik maken van de gegevens die ze toch al registreren in het epd. Een andere belangrijke reden om de dataset te verduurzamen is dat de informatie dan rechtstreeks vanuit de bron komt, wat de kans op fouten door overtypen minimaliseert.” 

Analyse zorgproces is uitgangspunt
Samen met Registratie aan de bron gingen LROI en NOV aan de slag om de gegevensuitvraag van de kwaliteitsregistratie te verduurzamen. Projectleider Hilde Schwantje: “De LROI is een van de eerste kwaliteitsregistraties in Nederland die is aangepakt volgens het Doeboek Kwaliteitsregistraties. We zijn begonnen met een analyse van het zorgproces, dat vormt het uitgangspunt om te bepalen welke gegevens klinisch relevant zijn voor het leveren van goede zorg. Dit hebben we samen met de werkgroepen van de NOV gedaan. Deze gegevens hebben we gestandaardiseerd op basis van zibs. Gegevens die volgens de zibs gestandaardiseerd worden vastgelegd, kunnen dan weer worden hergebruikt voor de zorg en voor andere doeleinden, zoals wetenschappelijk onderzoek en de kwaliteitsregistratie.”


Duurzaam en toekomstbestendig
 
Als lid van de beroepsbelangencommissie (BBC) van de NOV was Harmjan Bonke nauw betrokken bij dit proces. “Mijn taak was om medisch-inhoudelijke input te leveren aan Registratie aan de bron: hoe wordt in het algemeen een heupprothese geplaatst of een hersteloperatie gedaan? Welke gegevens zijn daarvoor wel en niet medisch relevant? Welke termen zijn op de werkvloer gebruikelijk? En hoe vertalen we die termen naar zorginformatiebouwstenen en codes uit SNOMED, het internationale medische terminologiestelsel, zodat we allemaal op dezelfde manier vastleggen en dezelfde taal spreken? We willen toe naar duurzaam en toekomstbestendig registreren. Je wilt immers ook over een tijdje nog kunnen achterhalen wat precies de reden was voor een bepaalde hersteloperatie. Als je dat nou op de juiste manier vastlegt, eenduidig en eenmalig, dan kan die informatie rechtstreeks uit het epd gehaald en aangeleverd worden.”  
Eenduidig en eenmalig registreren maakt ook hergebruik voor wetenschappelijk onderzoek beter mogelijk, aldus Bonke: “Vroeger schreven we in het dossier: patiënt X heeft een bultje op haar enkel. Als ik later wetenschappelijk onderzoek ga doen naar bultjes, dan wil ik weten of dat bultje bobbelig, rond of vierkant was. En of het precies op de enkel lag of 1 centimeter ervóór of erachter. Voor wetenschappelijk onderzoek heb je behoefte aan heel specifieke diagnoses.”


Verleidingsdocument
De verduurzaamde dataset LROI biedt tijdwinst door de lagere registratielast; tijd die aan de patiënt besteed kan worden. Bovendien zorgt meer uniformiteit in de vastlegging voor betere data. Die boodschap wordt nu zo breed mogelijk uitgedragen aan alle orthopeden in Nederland. Hilde Schwantje: “De volgende belangrijke stap is dat we de dataset gaan implementeren. Want dan kunnen we zien of het allemaal werkt en waar we tegenaan lopen. Kortom, we moeten ermee aan de slag!”

De NOV legt momenteel de laatste hand aan een ‘verleidingsdocument’, gericht aan de orthopeden. Want hoe meer orthopeden de voordelen van de nieuwe kwaliteitsregistratie zien en omarmen, hoe meer ziekenhuizen over zullen gaan tot implementatie. “Kort gezegd komt onze boodschap hierop neer: registreer nou op deze manier, want dan kan het systeem de relevante informatie uit het epd halen en het voor jou klaarzetten voor de LROI”, zegt Bonke.   
“Onze toekomstvisie is dat orthopeden het niet eens mérken dat zij kwaliteitsdata aanleveren aan de LROI”, voegt Denissen toe. “Behalve dan dat ze die informatie eruit kunnen halen om daarmee hun zorg te verbeteren. Zo houden ze meer tijd over om aan de patiënt te besteden.”

De eindrapportage van dit project en de implementatiehandleiding LROI kun je hieronder downloaden.  

Zo’n 200 uur per jaar. Orthopedisch chirurg Frank van Oosterhout berekent snel over de duim wat de nieuwe manier van aanleveren aan de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten (LROI) de orthopeden van Rivas oplevert.

“Twintig minuten per registratie, en we doen er vierhonderd tot vijfhonderd per jaar. En dan is er aan het begin van elk jaar nog één van de orthopeden twintig uur bezig om de onvolkomenheden eruit te halen. Dat moet vóór maart. Dus op jaarbasis besparen we 200 uren. Plus een heleboel frustratie.”

Hoofddoel is goede zorg, nevendoel kwaliteitsregistratie
Frank van Oosterhout en zijn collega’s passen met ingang van 2017 de principes van Registratie aan de bron toe op de aanlevering aan de LROI. “Leg de gegevens die je voor de zorg nodig hebt eenmalig en eenduidig vast, dan kun je die gegevens voor meerdere doelen gebruiken. Het hoofddoel is goede zorg verlenen, het nevendoel kwaliteitsregistratie."

De LROI is een immens grote database
De LROI is voor de orthopeden onmisbaar als het gaat om kwaliteit, transparantie en wetenschappelijk onderzoek. “Dat laatste gebeurt steeds meer. Per jaar krijgt de LROI tientallen aanvragen voor wetenschappelijk onderzoek. In de LROI worden alle gegevens bewaard over alle orthopedische implantaten die in Nederland gebruikt worden, van alle patiënten: mevrouw Pietersen heeft op 28 mei 2006 in ziekenhuis X een knieprothese gekregen, van merk Y, lotnummer Z. Het is een immens grote database van, ik dacht, inmiddels 400.000 records. Met de database kunnen we ook de overlevingsduur van de implantaten volgen. De einddatum is dan het overlijden van de patiënt of de vervanging van het implantaat als er klachten optreden. Zo kunnen we zien wat de meest succesvolle implantaten zijn.”

"De LROI is een immens grote database van, ik dacht, inmiddels 400.000 records. Met de database kunnen we ook de overlevingsduur van de implantaten volgen"

Bekijk hieronder het interview met orthopedisch chirurg Frank van Oosterhout en orthopeed Elian Uitterlinden.

Handmatig, met pen, formulieren invullen
Orthopeed Elian Uitterlinden legt uit hoe de aanlevering voorheen ging: “Na een operatie van een patiënt die een nieuwe heup of knie krijgt, vullen we het formulier van de LROI handmatig, met pen in. We schrijven de gegevens uit het epd over. Vervolgens plakken we de stickers van de implantaten op het formulier, geven dat formulier aan de secretaresse en die voert alles weer in in de LROI-database.”

Gegevens via zibs uit het epd halen
Om de aanlevering voortaan volgens de principes van Registratie aan de bron te kunnen doen, zijn Frank van Oosterhout en zijn projectteam eerst gaan kijken welke variabelen er nodig zijn om de LROI-registratie te kunnen doen. Ze baseerden zich daarbij op de zorginformatiebouwstenen (zibs). “We hebben een mapping gemaakt van de gegevens die voor de LROI noodzakelijk zijn, we begonnen dus aan het einde. Vervolgens hebben we bekeken of die gegevens via zibs uit het epd te halen zijn. Dat bleek voor 75 - 80% van de data te kunnen. We hadden van tevoren bepaald dat we geen nieuwe zibs zouden maken. De overige 20% van de data beloopt dus een parallelpad, maar zit wel in het epd. Alle informatie kan eenvoudig met extractiesoftware uit het epd gehaald worden.”

"Vervolgens hebben we bekeken of de gegevens via zibs uit het EPD te halen zijn. Dat bleek voor 75 - 80% van de data te kunnen"

Zorginformatie gebruiken die toch al wordt vastgelegd
Voor de aanlevering maken de orthopeden uit Gorinchem gebruik van onder meer de zibs patiënt, lichaamslengte, lichaamsgewicht en tabakgebruik. “Allemaal gegevens die toch al worden vastgelegd, onder meer door de anesthesioloog. Het zorgt dus niet voor extra registraties.” Van Oosterhout zou graag zien dat deze manier van registreren snel wordt overgenomen door de andere orthopedische praktijken in Nederland. “En het gebruik hoeft niet beperkt te blijven tot ons epd of tot onze implantaten. De zibs zijn ook geschikt voor bijvoorbeeld pacemakers en borstprotheses.”

De tijd die bespaard wordt, is voor de patiënt
En wat verandert er voor het zorgproces? De orthopeden hoeven niet meer de gegevens bij elkaar te zoeken. Alle gegevens, die zijn ingevoerd bij de verschillende onderdelen uit het zorgproces, staan nu automatisch bij elkaar in één overzicht. Er hoeft niets meer overgeschreven te worden. De kwaliteit van de gegevens blijft hierdoor gewaarborgd. En de tijd, die bespaard wordt, is weer echt voor de patiënt.

Hoe profiteert de dokter?

  • minder registratietijd;
  • kwaliteit van de aanlevering verbetert door lagere foutgevoeligheid;
  • meer tijd voor de patiënt.

Hoe profiteert de patiënt?

  • meer tijd tijdens spreekuren en op de verpleegafdeling;
  • kennis over implantaten verbetert.

Meer lezen en kijken